Serdecznie zapraszamy mieszkańców i mieszkanki Wilczego Gardła oraz osoby zainteresowane historią lokalną, dziedzictwem kulturowym, szeroko rozumianą sztuką oraz archiwistyką do udziału w pierwszym spotkaniu w ramach projektu „Miszung – poznanie przesz sztukę”.
Termin: 27 maja 2023 (sobota) o godz. 11-14
Miejsce: Pracownia Działań Artystycznych i Projektowych
ul. Plac Jaśminu 2, Gliwice-Wilcze Gardło
Wstęp wolny
Zapisy na adres mailowy: katarzyna.opielka@haus.pl
Program:
– podstawy tworzenia archiwum społecznego: ludzie, zbiory, sposoby działania;
– nagrywanie relacji historii mówionej;
– inspiracje z archiwów społecznych (projekty artystyczne).
Prowadząca warsztaty:
Adriana Kapała – historyczka, koordynatorka edukacji i szkoleń w Centrum Archiwistyki Społecznej.
Czy pochowane na strychu lub w szufladach fotografie, listy, rodzinne pamiątki lub nagrane rozmowy z mieszkańcami i mieszkankami mogą mieć wartość dla twojej lokalnej społeczności? Jak z prywatnych zbiorów można stworzyć archiwum społeczne i po co? Jaką rolę odgrywają lokalni twórcy i organizacje w budowaniu innowacyjnych społeczno-edukacyjnych projektów?
Historie ludzi oddolnie opowiedziane, zapisane, sfotografowane i stworzone w odniesieniu do miejsca (miejsc), skąd pochodzą i w którym żyją, są wciąż niedocenianą skarbnicą wiedzy o dziedzictwie kulturowym i historii lokalnej. Archiwa społeczne są szansą przyglądnięcia się, zbudowania indywidulanej i kolektywnej pamięci społeczności lokalnych a wszelkie działania wokół takiego archiwum mogą stać się spoiwem, społecznym klejem poprzerywanych tożsamości ludzi terenów pogranicza.
Takim przykładem miejsca ciekawej wspólnotowości jest gliwicka dzielnica Wilcze Gardło. Osada ta miała być zamieszkana głównie przez funkcjonariuszy nazistowskiej partii NSDAP, członków SA i SS. Pierwsze rodziny członków SA wprowadziły się tu w 1940 roku. Koncepcja miasta-ogrodu, ukuta przez Brytyjczyka Ebenezera Howarda a zrealizowana w Wilczym Gardle przez Karla Schabika, niemieckiego architekta, radcę budowlanego i radnego miasta, miała po prostu służyć mieszkańcom. Została jednak zagarnięta przez ideologię nazistów i wykorzystana do propagandy. Budowa osiedla została przerwana po zakończeniu wojny i zakończona dopiero w 1946 roku. Po wojnie w opuszczonych Gliwicach osiedlili się głównie przesiedleńcy ze wschodu, z Lwowa. Pierwszymi powojennymi osadnikami w Wilczym Gardle byli również repatrianci z Francji – głównie robotnicy i górnicy, którzy przed wojną byli zatrudnieni w tamtejszych kopalniach. Później zaczęli się tu osiedlać przybysze ze Śląska, pracujący w hutach, kopalniach i licznych zakładach przemysłowych Gliwic. Tym samym w Wilcze Gardło wsiąknęły różne doświadczenie historyczne. I aby wydobyć te unikatowe historie, chcemy odczarować to miejsce. Chcemy partycypacyjnie przyglądnąć się wszystkim aspektom historii lokalnej, uzupełnić ją o nowe i kolejne opowieści tworzone przez dzisiejszych mieszkańców i mieszkanki.
W ideę archiwistyki społecznej wpisana jest także wrażliwość na człowieka i jego opowieść niezależnie od pochodzenia, języka, zebranych doświadczeń. Prowadzi to do zrozumienia i integracji – pozbawionych protekcjonalizmu – opartych na neutralnym gruncie sztuki. Narracje o tradycjach, wartościach, dziedzictwie kulturowym mniejszości, wymiana doświadczeń, staną się pretekstem do działań eksperymentalnych i twórczych, a te z kolei do integracji. I odwrotnie – twórczość będzie pretekstem do spotkań, zrozumienia, wymiany kulturowej, w końcu integracji. Zwieńczeniem twórczych działań będzie wystawa prac uczestniczek i uczestników. Zostawimy też ślad cyfrowy w „Muzeum online” czyli stworzymy archiwum społeczne Wilczego Gardła, by móc poprojektowo inspirować art-opowieściami a to umożliwi prowadzenie dialogu międzykulturowego i integracji społeczności lokalnej.
Poprzez zajęcia twórcze i dialog przekraczamy granice własnej kultury, tradycji i języka. Poszukujemy tożsamości na styku kultur po to, aby powrócić wzbogaconym wewnętrznie – być w kontakcie z pięknem.
Organizatorzy: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Pracownia Działań Artystycznych i Projektowych
Partner merytoryczny: Centrum Archiwistyki Społecznej w Warszawie
Projekt „Miszung – poznanie przez sztukę” w ramach „Muzeum online” został sfinansowany ze środków finansowych Konsulatu Generalnego Niemiec w Opolu.